काठमाडौं । इन्डोनेसियाले आफ्नो सैन्य क्षमता बढाउन चीनबाट ४२ वटा जे–१०सी फाइटर जेट खरिद गर्ने निर्णय गरेको छ । इन्डोनेसियाले कुनै गैर–पश्चिमी देशबाट विमान खरिद गर्न लागेको यो पहिलोपटक भएको बताइएको छ ।

इन्डोनेसियाका रक्षामन्त्री साज्फ्री साम्मुद्दीनले बुधबार भने, “यी विमानहरू चाँडै नै जकार्ताको आकाशमा उडिरहेको देखिनेछन् ।” सुरुमा जे–१०सीलाई चीनको वायुसेनाका लागि मात्र डिजाइन गरिएको थियो, तर अब चीनले यसलाई अन्य देशहरूलाई पनि बेच्नेछ ।

अर्थमन्त्री पुरबाया युधी सदेवाले मिडियालाई जानकारी दिँदै रु। ७५ हजार करोडभन्दा बढीको बजेट स्वीकृत भइसकेको बताए ।

यद्यपि, यी विमानहरू चीनबाट कहिले आइपुग्छन् भन्ने जानकारी भने सार्वजनिक गरिएको छैन । यी विमानहरू पाकिस्तानसँग पनि छन् र पाकिस्तानले मे महिनामा भएको द्वन्द्वका क्रममा भारतविरुद्ध यसको प्रयोग गरेको थियो ।

आफ्नो लडाकु विमान अपग्रेड गर्दै इन्डोनेसिया
यो सम्झौता इन्डोनेसियाका राष्ट्रपति प्रबोवो सुबियान्तोको नेतृत्वमा रहेको सरकारको सैन्य सुधार योजनाको एक हिस्सा हो । यसका लागि उनले विश्वभर यात्रा गरेका छन् । नयाँ सैन्य हतियार प्रणाली, निगरानी र क्षेत्रीय रक्षा क्षमताहरू प्राप्त गर्नका लागि उनी चीन, फ्रान्स, रूस, टर्की र अमेरिकासम्म पुगेका छन् ।

हाल इन्डोनेसियाली वायुसेनासँग अमेरिका, रूस र बेलायतबाट आएका लडाकु विमानहरू छन्, तर यीमध्ये धेरै पुराना भइसकेका छन् र तिनलाई अपग्रेड वा प्रतिस्थापन गर्न आवश्यक भएको समाचारमा उल्लेख छ ।

जे–१०सी जस्ता आधुनिक विमानहरूले इन्डोनेसियालाई चौथो पुस्ताका लडाकु जेटहरूको क्षमता प्रदान गर्नेछन्, जसले आकाशबाट आकाश र आकाशबाट जमिनमा आक्रमण गर्न सक्छ ।

इन्डोनेसिया चीनमा मात्र निर्भर भएको छैन । टर्कीका राष्ट्रपति रेचेप तैयप एर्दोगानले जुनमा टर्कीले इन्डोनेसियालाई ४८ वटा केएएएन लडाकु विमान दिने घोषणा गरेका थिए । यी विमानहरू टर्कीमा निर्मित हुनेछन् र पाँचौँ पुस्ताका स्टेल्थ फाइटर हुनेछन् ।

यसबाहेक, जनवरी २०२४ मा फ्रान्ससँग ४२ वटा दसल्ट राफेल लडाकु विमानको सम्झौता फाइनल भएको थियो, जसको पहिलो डेलिभरी २०२६ को सुरुमा हुने अपेक्षा गरिएको छ ।

फ्रान्सबाटै दुईवटा स्कर्पीन इभोल्भ्ड सबमरीन र १३ वटा थेल्स ग्राउन्ड कन्ट्रोल इन्टरसेप्सन रडार खरिद गर्ने पनि घोषणा गरिएको छ । यसले के देखाउँछ भने इन्डोनेसिया आफ्नो सैन्य खरिदका लागि कुनै एउटै देशमा निर्भर छैन ।

विज्ञको चेतावनी– छिमेकी देशहरूमा यो सम्झौताले चिन्ता पैदा गर्न सक्छ
इन्डोनेसिया इन्स्टिच्युट फर डिफेन्स एन्ड स्ट्राटेजिक स्टडिजका रक्षा विश्लेषक बेनी सुकादिसले यो सम्झौतामाथि गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । उनका अनुसार, इन्डोनेसिया राजनीतिक रूपमा असंलग्न देश हो, तर सरकारले आफ्ना निर्णयहरूको प्रभावलाई कम आँक्न हुँदैन ।

दशकौँसम्म पश्चिमी देशहरूबाट हतियार खरिद गरेपछि चीनसँग यति ठूलो सम्झौता गर्नु इन्डोनेसियाको सुरक्षा नीतिमा आएको परिवर्तनको संकेत हुन सक्छ । सुकादिसले एसियामा चीनको बढ्दो सैन्य प्रभावका बीच यो कदमले क्षेत्रीय संवेदनशीलता पैदा गर्न सक्ने चेतावनी दिए ।

विशेषगरी दक्षिण चीन सागरमा, जहाँ चीनको क्षेत्रीय दाबीहरू छन् र इन्डोनेसियासहित धेरै देशहरूसँग विवाद चलिरहेको छ ।

फिलिपिन्स, भियतनाम जस्ता छिमेकी देशहरूमा यो सम्झौताले चिन्ता पैदा गर्न सक्छ । अमेरिका र यसको सहयोगीहरूले पनि यसलाई चीनको प्रभाव विस्तारको रूपमा हेर्न सक्छन् ।

इन्डोनेसिया–चीनबीच साउथ चाइना सीलाई लिएर विवाद
इन्डोनेसिया र चीनबीचको मुख्य विवाद साउथ चाइना सीसँग जोडिएको छ, जुन विश्वव्यापी व्यापारको महत्त्वपूर्ण बाटो हो । यहाँ चीन आफ्नो पुरानो ‘नाइन–ड्यास लाइन’ दाबी गरेर समुद्रको ठूलो हिस्सामा कब्जा गर्न खोजेको छ ।

यो दाबी इन्डोनेसियाको नाटुना द्वीपहरू नजिकको विशेष आर्थिक क्षेत्रसँग ठोक्किन्छ । यहाँ तेल, ग्यास र माछाजस्ता स्रोतहरू छन् ।

चीनका माछा मार्ने जहाज र कोस्ट गार्ड बारम्बार इन्डोनेसियाको पानीमा प्रवेश गर्छन्, जसका कारण २०१९–२०२० मा ठूलो तनाव उत्पन्न भएको थियो । जब इन्डोनेसियाले ती जहाजहरूलाई भगायो र राष्ट्रपतिले सो क्षेत्रको भ्रमण गरेका थिए । तर, इन्डोनेसिया सो विवादमा संलग्न नभएको र अन्तर्राष्ट्रिय कानुनको पालना गर्ने बताएको छ । एपी